Không giống những cuốn sách sử thông thường, ''A History of Japan'' đề cập không chỉ đến những sự kiện chính trị mà xuyên suốt vài trăm trang sách là vô số các câu chuyện về văn hóa và xã hội Nhật Bản. Độc giả cũng thật khó có thể hình dung mình đã tiếp thu một khối lượng kiến thức nhiều như vậy...
Trong 30 năm nay, tên tuổi của R.H.P Mason và J.G Caiger[1] đã trở nên không hề xa lạ với giới nghiên cứu lịch sử Nhật Bản qua cuốn sách A History of Japan với bản chỉnh sửa gần đây nhất vào năm 1997 (NXB Tuttle Publishing). Cuốn sách không dày, đặc biệt là đối với một cuốn sách sử bao quát từ thời lịch sử cổ đại khi mới lập quốc (thế kỷ 6) cho tới những cuộc bão táp chính trị - kinh tế thập niên 90 của thế kỷ 20. Nguyên bản tiếng Anh chỉ vỏn vẹn 408 trang, không thể so sánh với những bộ như Nihonshi (Nhật Bản sử) ba bốn chục cuốn với tổng số hàng vạn trang, và dĩ nhiên, nó cũng không thể là cuốn mỏng nhất. Nhưng trong tầm hiểu biết hạn hẹp của mình, tôi có thể nhận định rằng: đây là một trong những cuốn sách hay nhất về lịch sử Nhật Bản, xét theo nhiều khía cạnh.
Không giống những cuốn sách sử thông thường, A History of Japan đề cập không chỉ đến những sự kiện chính trị mà xuyên suốt vài trăm trang sách là vô số các câu chuyện về văn hóa và xã hội Nhật Bản. Độc giả cũng thật khó có thể hình dung mình đã tiếp thu một khối lượng kiến thức nhiều như vậy về 2.000 năm văn minh Nhật Bản qua có hơn 370 trang sách khổ trung bình. Các sự kiện đều có những sợi dây liên kết chặt chẽ và người đọc như bị cuốn mình vào cuộc hành trình vô tận của lịch sử, với những kiến giải vô cùng súc tích, mạch lạc về các nhân vật, địa danh và thời điểm lịch sử. Một mở ngoặc nhỏ: các tác giả đã thể hiện tình cảm của mình cho tiến trình phát triển về các môn nghệ thuật, đặc biệt là thơ ca, vì thế cuốn sách còn khơi gợi được những giá trị thẩm mỹ sâu xa hơn nhiều so với chỉ cung cấp những thông tin lịch sử đơn thuần. Tất nhiên, nó trước hết vẫn là một cuốn sách sử, vì thế 2/3 số chương là về chính trị và lịch sử nói chung, còn 1/3 đề cập đến những vấn đề tôn giáo và văn hóa.
Nếu phải chỉ ra một điều mong muốn cuốn sách đầy đủ hơn thì đó là các tác giả đã đi hơi lướt qua một giai đoạn cực kỳ quan trọng trong lịch sử Nhật Bản là thời Chiến quốc (sengoku jidai) thế kỷ 16. Đó là thời kỳ đã làm thay đổi toàn diện cơ cấu chính trị của Nhật Bản, theo đó chiến thắng của Hideyoshi Toyotomi (1536-1598) đã thiết lập quyền lực tối cao của vị thống soái - quan nhiếp chính (kanpaku), và sau đó là taiko, dưới danh nghĩa là tuyên thệ tuyệt đối trung thành với Thiên hoàng.
Thật vui mừng, trong một lần lang thang trên phố Nguyễn Xí một ngày đầu tháng 6, tôi chợt bắt gặp trên hiệu sách vỉa hè một cuốn sách có tên Lịch sử Nhật Bản với hàng chữ tác giả là R.H.P Mason & J.G Caiger, cùng dòng chữ mờ "A History of Japan". Chưa được hân hạnh biết tiếng dịch giả Nguyễn Văn Sĩ, nhưng tôi cảm thấy biết ơn ông đã đưa cuốn sách này đến với đông đảo bạn đọc Việt Nam, đặc biệt là trong hoàn cảnh sách vở về Nhật Bản tại Việt Nam thiếu thốn một cách đáng kinh ngạc, nếu so với hằng hà sa số sách dịch Trung Quốc. Độc giả Việt Nam hầu như chỉ biết đến văn hóa Nhật qua mấy cuốn truyện Kawabata Yasunari, Akutagawa Ryunosuke, một Đèn không hắt bóng, qua một Shogun, một Geisha. Chấm... gần hết. À, tất nhiên cũng còn có một ít Banana Yoshimoto, một ít Murakami Haruki.... Bao giờ thì J-literature mới có chỗ đứng không quá thấp bên cạnh những Giả Bình Ao, Mạc Ngôn, Cao Hành Kiện,... trên các giá sách Việt Nam nhỉ?
Trong bối cảnh đó, Lịch sử Nhật Bản - NXB Lao Động 2003 (liên kết cùng với ty Văn hóa Minh Trí- NS Văn Lang) là cố gắng góp phần đưa đến cho độc giả những kiến thức cơ bản, tương đối toàn diện và đáng tin cậy về lịch sử, văn hóa, xã hội Nhật Bản. Theo tôi, đây là một cuốn sách đáng giá hơn nhiều so với giá bìa 70.000đ.
__________
Chú thích:
[1] Richard Mason: tốt nghiệp ĐH Cambridge. Nhận bằng Ph.D tại ĐHTH Quốc Gia Australia. Là giáo sư lịch sử Nhật Bản tại khoa Nghiên cứu châu Á trong hơn 30 năm. Đã nghỉ hưu, đang sống và làm việc ở Canberra. Một số tác phẩm: Quốc hội Nhật Bản thời kỳ ban đầu (1890 - 1905): Cấu trúc, Vấn đề và Xu hướng; Cuộc tổng tuyển cử đầu tiên ở Nhật Bản - 1890,...
John Caiger: sinh ở Nhật, tốt nghiệp ĐH Sydney, nghiên cứu lịch sử ở ĐH London. Nhận bằng Ph.D tại ĐHTH QG Australia, bắt đầu giảng dạy ở Khoa Nghiên cứu châu Á từ năm 1966.
[2] Có thể mua sách tại vỉa hè phố Nguyễn Xí với giá 56 000đ, giảm 20%
Tên sách: Lịch sử Nhật Bản
Tác giả: R.H.P. Mason và J.G. Caiger
Nguyên tác tiếng Anh: A History of Japan
Người dịch: Nguyễn Văn Sĩ
NXB Lao Động liên kết với Cty văn hóa Minh Trí - Nhà Sách Văn Lang, 2003
450 trang, giá bìa 70.000đồng (**)
__________
Mục lục:
Phần I. Nhật Bản thời xưa
Chương 1: Môi trường và vấn đề định cư ngày đầu
Chương 2: Yamato
Phần II: Nhật Bản cổ đại
Chương 3: Sáng lập một nhà nước thống nhất
Chương 4: Nền văn hóa thời kỳ Nara
Chương 5: Chính quyền trong thời kỳ Heian
Chương 6: Văn học thời Heian
Chương 7: Tôn giáo trong thời kỳ Heian
Chương 8: Kiến trúc và nghệ thuật trong thời kỳ Heian
Phần III: Nhật Bản thời trung cổ
Chương 9: Quyền lực về tay những nhà quân sự
Chương 10: Thất bại quyền lực của nhà Ashikaga.
Chương 11: Phật giáo trong thời kỳ Kamakura và Muromachi
Phần IV: Nhật Bản những năm đầu thời hiện đại
Chương 12: Nhật Bản thế kỷ 16
Chương 13: Sự cai trị dưới thời Tokugawa
Chương 14: Xã hội và văn hóa thời kỳ đầu Nhật Bản hiện đại
Phần V. Nhật Bản hiện đại
Chương 15: Thời đại Minh Trị và Những chính sách hiện đại hóa
Chương 16: Từ đồng thuận đến khủng hoảng 1912-1937
Chương 17: Giải quyết bằng vũ lực
No comments:
Post a Comment