Atula wrote:Hay đấy, lâu lâu mới có tin của Nemo.
Cát trắng trời xanh, tay nào vén khăn voan che mặt giai nhân.
Mắt ngọc má hồng, trống Ba-tư bập bùng đêm sa mạc
Cho thêm ảnh cho nó sinh động bạn hiền Nemo nào, hay là dial up của Iran chậm quá.
Ogiadinh wrote:Навруз - Navruz: em phiên âm thế này có chuẩn ko Nemo. Đây là ngày lễ đầu năm mới của các nước hồi giáo thuộc địa phận Trung Á. Tính theo lịch của đạo Hồi thì ngày lễ năm này bắt đầu vào 21.03 (dương lịch).
Phong tục đón tết Navruz của người Trung Á cũng hay, họ tổ chức trồng nhiều loại cây từ trước tết, trong đó phải kể đến các loại lúa mỳ, lúa mạch, hành, hẹ... trong những bát nước/đất nhỏ và lấy đó là biểu tượng của mùa xuân. Thực chất những ngày xuân Navruz ở khu vực Trung Á các loại cây đào, táo (abricot) nở hoa rất đẹp, cây to, hoa trông giống hoa đào của mình cực.
Người Trung Á thuộc khu vực Kyrgystan, Uzbekistan, Afganistan, Tajikistan có phong tục nghiền các loại hạt lúa mạch... và trộn thành loại nước sệt sệt, ngòn ngọt mà không có đường. Trước đây em nghe 1 bác GS giảng về phong tục ăn (cũng có thể gọi là uống) nước này có nhiều truyền thuyết nhưng có 01 cái nghe rất hài. Người ở khu vực này ăn uống kham khổ lắm, nên răng lợi rất yếu, bằng chứng là dân Tajikistan, Uzbekistan chuyên môn đánh, bọc răng vàng hoặc bạc
(thỉnh thoảng hôn em nào cũng cố lấy lưỡi đẩy đẩy xem có vớt được miếng vàng nào rụng ra không . Việc ăn cái nước sền sệt ấy không dễ như uống nước, mà nó sẽ dính đầy vào răng, nhiều khi toe toét cả miệng ra mà nhiều bạn có thể liên tưởng ngay tới việc ăn
k ấy. Quan trọng là trên răng vẫn còn dính cái nước nhiều Vitamin này để tăng cường chất bổ cho răng lợi....
Hihihi từ quan điểm đó mà hồi này các em gái Trung Á cũng bỏ dần model bọc răng vàng.
Một phong tục nữa rất hay trong dịp lễ Navruz là tục đua ngựa giật cừu. Bác nào ở Trung Á lâu quá rõ, ngựa của nó to đùng, còi kẹ 1.78m như em đứng mới ngang lưng con ngựa. Người khu vực này đúng xuất thân du mục, cưỡi ngựa cực giỏi, tranh nhau 1 con lừa rồi vác nó lên 1 đỉnh núi hoặc 01 cột mốc làm đích. Ai mang được lừa về đó coi như thắng. Phẩn thưởng có khi rất lớn, 1 xe Nissan, cũng có khi chỉ là con cừu đó. Hì hì xem chúng nó giật cừu nhiều lúc thấy giống đá bóng hoặc tư bản châu âu chơi Polo.
Thôi em bốc phét thế, khi nào Nemo vào hát em phụ họa, nhỉ.
Nemo wrote:(tiếp theo) Người Minh Giáo tính thời đại của họ - thời đại Minh giáo (Zoroastrian Religious Era – ZRE) - kể từ ngày Noruz năm 1737 BC. Vậy, bây giờ (tháng 3/2006) là tháng cuối cùng của năm 3743 ZRE. Thực ra, cách tính lịch này mới được hồi sinh bởi Hội Đồng Minh giáo 15 năm trước. Niên lịch Minh giáo đã bị từ bỏ khi vương triều Achaemenid (550 - 331 BC - Thời đế quốc Ba Tư vĩ đại nhất trong lịch sử) chịu ảnh hưởng bởi tập quán thống trị ở Lưỡng Hà lúc bấy giờ, tức là tính theo niên đại của vương triều hiện hành. Đó là lý do vì sao người Minh giáo lại theo lịch Fasli - Mặt trời, Shahenshahi (chiếm đa số của Parsi), Qadimi (một thiểu số người Parsi và người Iran ở Ấn Độ và Pakistan) có lịch Yazdgerdi, năm Vua Yazdgerdi lên ngôi năm 632. Cả lịch Shahenshahi và Qadimi đều tính một năm chỉ có 365 ngày. Họ đã tính quá khoảng 7 tháng vì đã tính thêm 1 ngày mỗi 4 năm. Có nghĩa là họ bỏ năm nhuận (avardâd sâigâh) khoảng 855 năm trước đây – vào khoảng năm 1150. Tất cả người Iran Minh giáo theo Fasli - hay dương lịch hoặc lịch theo mùa.
Khi người Hồi giáo Iran trở lại với năm dương lịch, họ đếm năm Hejra theo hệ mặt trời. Như vậy, Noruz năm nay là năm 1385 Khorshidi.
Bàn Noruz Mọi gia đình đều quét dọn nhà cửa sạch sẽ một tháng trước Tết. Lúa mỳ, lúa mạch, đậu lăng và các hạt giống rau khác sau khi ngâm mọc trên đĩa sứ và bình đất hình tròn khoảng 10 ngày trước, và đến đúng ngày Noruz, chúng sẽ cao đến khoảng 6 - 7 cm.
Ngày nay, nghi lễ đã được giản tiện hoá đi nhiều. Người ta trải bàn, trên đó một cuốn Kinh Qur'an, một chiếc gương, nến, lư hương, một chậu nước đựng cá vàng, đĩa và bình có chồi rau, hoa tươi, hoa quả, vài đồng xu, bánh mỳ, đường viên, mấy loại bột mỳ, mấy quả trứng luộc tươi trang trí - giống quả trứng Phục Sinh, và nhất thiết phải có 7 thứ có tên bắt đầu bằng chữ S theo tiếng Ba Tư (Haft Seen). Những thứ phổ biến nhất là dấm (serkeh), cây sơn (sumac – somâq), tỏi (sir), samanu (một loại thức ăn làm từ lúa mỳ đã nảy mầm), táo (sib), Quả lương thanh trà (sorb - Senjed) và rau thơm (sabzi). Bảy loại này luôn được bày trong những chiếc bát hoặc đĩa nhỏ đặt trên bàn. Bàn được trải khăn trắng - tượng trưng cho sự tinh khiết, tinh tươm.
Gặp người Bái Hỏa Giáo, họ sẽ kể cho chúng ta về ý nghĩa từng chiếc đĩa chữ S như sau:
Chiếc đĩa thứ nhất: Tôi là "
Serkeh", nghĩa là dấm. Dù chua nhưng tôi là một thứ giúp bảo quản tốt. Tôi thêm hương vị cho những gì bạn muốn lưu giữ và thưởng thức. Tôi tượng trưng cho sự bảo quản hương vị.
Chiếc đĩa thứ hai: Tôi là "
Sumac", gợi cảm theo cách riêng của mình. Tôi giúp cho món kabob (
Tớ sẽ kể nhiều hơn cho cậu về cái món ăn đặc trưng này của người dân xứ này sau) của bạn có một hương vị riêng - hương vị bạn thưởng thức. Tôi tượng trưng cho hương vị.
Chiếc đĩa thứ ba: Tôi là "
Sir", nghĩa là tỏi. Một số người không thích mùi của tôi nhưng những người khác lại yêu thích. Tôi giúp làm giảm huyết áp. Tôi làm nguôi cơn giận. Tôi tượng trưng cho hoà bình.
Chiếc đĩa thứ tư: Tôi là "
Samanu", một thứ bột dẻo rất ngọt, làm từ lúa mỳ đang nảy mầm. Tôi tượng trưng cho mùa xuân đang đâm chồi nảy lộc, vạn vật trong thời gian hạnh phúc.
Chiếc đĩa thứ năm: Tôi là "
Sib", táo. Tôi tượng trưng cho các loại hoa quả trên thế giới của chúng ta, cả theo nghĩa đen và hình tượng.
Chiếc đĩa thứ sáu: Tôi là "
Senjed", là quả mọng nhạt của cây thanh lương trà. Tôi là quả của loài cây mang đến bóng mát trong mùa hè. Tôi tượng trưng cho lá chắn và sự an ninh khi bạn cần nghỉ ngơi.
Chiếc đĩa thứ bảy: Tôi là "
Sabzi", rau thơm. Tôi đến từ những cánh đồng xanh ngắt. Tôi tượng trưng cho sự thịnh vượng.
Tấm gương phản chiếu quá khứ của chúng ta và chỉ cho ta thấy hiện tại để ta có thể lập kế hoạch thấu đáo cho tương lai. Nến mang đến ánh sáng, sự ấm áp, và năng lượng hướng đến một cuộc sống chính trực mà đến lượt mình, cuộc sống lại sinh ra ánh sáng, đem đến sự ấm áp, và cung cấp năng lượng cho những người khác. Lư hương tạo nên mùi thơm ta cần để suy ngẫm, cầu nguyện Chúa Trời, mong người giúp đỡ và chỉ hướng. Cá vàng tượng trưng cho một cuộc sống hạnh phúc, tràn đầy chuyển động. Những đĩa chồi xanh và những quả trứng nhiều màu sắc đại diện cho sự sáng tạo và năng suất.
Mọi thành viên trong gia đình đều ăn vận những bộ đồ đẹp nhất, ngồi xung quanh bàn và háo hức chờ đón khoảnh khắc giao thừa qua đài phát thanh hoặc máy truyền hình. Người chủ gia đình cầu kinh Noruz, và sau giao thừa, mọi người ôm hôn nhau và chúc nhau một Noruz ngập tràn hạnh phúc. Người lớn tuổi tặng quà cho thành viên nhỏ tuổi trong nhà. Sau đó, mọi người đến hàng xóm, họ hàng, bạn bè chúc Tết nhau. Thời trước, người Ba Tư còn có tục nhảy qua đống lửa với tín niệm rằng Lửa -vị thần cao quý trong tín ngưỡng Bái Hoả Giáo - sẽ đốt hết những rủi ro, bất hạnh trong năm qua để đón mừng một năm mới may mắn.
Dịp lễ kéo dài 12 ngày, và đến sáng ngày thứ 13, mọi người đều kéo nhau đi dã ngoại ở vùng thôn dã. Người Ba Tư gọi đó là "
Sizdah-Bedar", nghĩa là "Thirteen-in-the-outdoors". Các thành phố và làng mạc trở nên hoang vắng đìu hiu vì hầu hết cư dân đã đi vào rừng, lên núi, trèo đèo, lội suối hết cả. Mọi người hát hò, nhảy múa rất vui vẻ. Các thiếu nữ đến tuổi cập kê thắt nút những sợi cỏ với mong ước rằng đến mùa Noruz sang năm sẽ lập gia đình và sinh ra những đứa trẻ thật xinh xắn.
(còn tiếp)
-----
Ziusha wrote:
Em xin phép nói leo một tý với: em được nghe từ nguồn khác là ở một trong những nước Trung Á kể trên, ngày lễ Navruz kéo dài tới 1 tháng và ngày thứ sáu được coi là ngày lễ lớn nhất (dịch nôm na là the Great Navruz). Bác có thông tin gì về cái ngày gọi là Great Navruz không?
Thuyền trưởng có bức tranh tĩnh vật về Navruz đẹp quá!
Em xin phép góp thêm mấy cái ảnh từ ngày lễ này ở Uzkekistan và Tajikistan nhé:
Mầm cây nè:
Bàn tiệc (hơi nhiều bánh mì mà bên đó gọi là le-pesh-ka) này:
Khi nào Nemo kể tiếp đến đoạn Kebob thì khai khẩn cho em luôn về món Plov ngầy ngậy mà em mê mẩn nhé:
Hihi, em chỉ biết ăn mà chả biết gì về nó cả. Món này có được cho vào các món của Navruz không ạ?
__________________
Nghìn lần xem-vẫn đam mê
Trái tim buốt trước câu thề gió trăng
Cấm sao tơ nhện cứ giăng
Một đời dại - vẫn đa mang - một đời... (nthn)
Nemo wrote:
(tiếp theo)
Những ngày trước Tết
T. à, còn 3 tuần nữa mới đến Tết Noruz nhưng dân tình thành Tehran đã nhộn nhịp sắm sửa lắm rồi. Tuyết trên phố phường đã tan khá lâu, dù trên đỉnh Damavand cheo leo hay ngọn Tochal hùng vĩ vẫn còn đủ tuyết cho nam thanh nữ tú rủ nhau đi skiing. Thế nhưng, không vì thế mà không khí trong cái thành phố này bớt ngột ngạt hơn. Nhật báo Tehran Times số ra ngày 5/12 đưa tin: "Mức độ ô nhiễm của thành phố đã đến mức báo động".
Nghe phong thanh đâu đó, các công chức người Việt đang công tác tại xứ này đang đề nghị nhà nước xét tiêu chuẩn phụ cấp công tác tại địa bàn ô nhiễm môi trường thì phải. Cũng phải thôi, ô nhiễm khói bụi là điều khó tránh khỏi ở một thành phố mà hàng ngày có không dưới 3,2 triệu chiếc ô tô (đúng là triệu đấy chứ mình không nhầm đâu T. à) hoạt động. Xăng ở đây thì khỏi phải nói, là hàng hóa thuộc loại rẻ nhất thế giới. Tính ra tiền mình chưa đến nghìn rưởi một lít (chắc chỉ thua quê đồng chí Chavez nơi mà giá xăng chỉ 500 Việt kim), thành thử mỗi lần đổ xăng đi bét nhè chè thiu cũng chưa đến trăm khìn. Xăng như thế làm gì mà dân tình lại không đi vung vít cho sướng. Nhìn qua nhìn lại thì trong lượng xe cộ khổng lồ chỉ tính riêng thủ đô này hầu hết chỉ có 2,3 nhãn xe. Nhiều nhất là Iran Khodro - xe nội địa, tiếp đến là Peugeot, liên doanh với ... Iran Khodro. Loại xe được ưa chuộng nhất hiện thời là 206. Ngoài ra, chỉ có thêm Mitsubishi, BMW nhưng chỉ chiếm một con số rất rất nhỏ so với 2 loại trên.
Lại nói tiếp chuyện dân tình chuẩn bị sắm Tết. Cả tuần nay các chợ đã sôi động hơn hẳn thường nhật. Chợ ở đây - bất kỳ cái chợ nào - đều được gọi là Bazaar. Khái niệm này khác hẳn với xứ Phù Tang của T., nơi Bazaar được hiểu là Flea Market, hay chợ đồ cũ. Chợ ở đây có hai loại, chợ tự do và chợ bao cấp. Nếu mua ở chợ bao cấp thì thường rẻ hơn khoảng 20% so với mua ở chợ tự do. Thật kỳ lạ là ở cái xứ toàn là đồng cát sa mạc và núi đá thế này mà hàng nông nghiệp cái gì cũng sẵn có. Cũng mừng là trong đó cũng có một vài thứ xuất xứ từ quê ta đấy bạn à. Theo thống kê chưa đầy đủ, năm vừa qua quê mình xuất được sang đây cũng hơn 90 triệu Mỹ kim - chưa là gì so với các thị trường lớn nhưng cũng được các doanh nghiệp bạn đánh giá khá cao về chất lượng.
Dịp Tết này, những mặt hàng tiêu thụ chạy nhất vẫn là các loại rau quả Haft Seen, thực phẩm, thảm , đồ gia dụng,... như ở mọi nơi trên trái đất này thôi. Trong khi các sứ bộ hàng ngày hàng giờ hồi hộp dõi theo những màn đối đáp khẩu chiến giữa Ahmadinejad, Mottaki,.. với IAEA, EU, Nga còn báo chí thế giới cứ mải miết phỏng đoán xem tháng mấy thì Mỹ sẽ không kích các lò hạt nhân tại Shiraz, Esfahal (chỗ này phải khoe ngay với T. là tớ vừa đi qua chỗ được coi là nơi làm giàu uranium tại Esfahal. Hì, qua chỗ đấy phải phóng xe thật nhanh không thì máy bay Mỹ bỏ bom thì bỏ xừ) thì người dân vẫn có vẻ hết sức ung dung mua sắm, náo nức chuẩn bị cho ngày lễ lớn nhất trong năm. Hy vọng, vài năm nữa những người bạn Afar Ali, Shahram, Farzane của mình vẫn có được sự yên bình và thanh thản này. Thế nào nhỉ, give the peace a chance,...
Thế đã T. nhỉ, tớ tạm dừng gõ bàn phím tại đây. Bọn thanh niên hàng xóm vừa rủ ra ngoài đường đốt pháo. Hẹn thư sau tớ sẽ viết dài hơn.
Đêm trăng đẹp, ngày 5 tháng Esfand năm 1384
